Gelişen teknolojiyle her geçen gün sağlıkta bir adım daha ilerlemekteyiz.
Peki Nanoteknoloji nedir? Gelişmesi sağlığı nasıl etkiliyor?
Nanoteknoloji, 1 ve 100 nanometre boyutlarındaki değişikliklerle malzemelerin özelliklerini doğallığından faydalanarak iyileştirme ve doğada olmayan özellikleri sağlama amacıyla değiştirmenin bilimi olarak tanımlayabiliriz.
Nanoteknolojinin en çok kullanıldığı alanlardan biride sağlıktır. Bundan dolayı sağlık alanındaki tanı ve tedaviler zamanla daha da gelişmektedir. Görüntüleme, nükleik asit analizleri, implant materyalleri, ilaç taşıyıcıları, yapay doku ve nano cerrahi gibi pek çok alanda kullanımları vardır.

Nanoteknoloji ile Neler Tasarlanmıştır ?
Nanoteknoloji ile moleküler düzeyde biyouyumlu malzeme ve cihazlar tasarlanmıştır. Bu malzeme ve cihazlar klinik uygulamalarda, hedeflenen hücre ve dokuya özgü alana ulaşmak için tasarlanmış malzemelerdir. Örnek olarak ilaç ulaştırma sistemleri gösterilebilir. Nanotaşıyıcılar çeşitli yollarla dolaşımda küçük parçacıkların oluşturulmasında yardımcıdır. Bu parçacıkların yarı ömürleri ayarlanabilir immün sistemde saklanabilir ve kan-beyin bariyerini geçebilme gibi özellikleri vardır.

Sağlıkta kullanılan kanama durdurucularda da nanoteknolojiye rastlarız. Bu malzeme kanın kendi kendine pıhtılaşmasını aktif hale getirerek kanamanın durmasını sağlar. Nanoteknoloji sayesinde kesilmiş uzuvları 2-3 sn içerisinde durdurulmasını sağlamaktadır. Bazı araştırmalarda erime özelliği olan kanama durdurucular da bulunmaktadır.
Diğer bazı uygulamalar:
- Kanser tedavisinde kullanılan kemoterapötik ajanlarda da nanoparçacıklar kullanılır.
- Nanopartiküller gen terapi ajanları ya da MRI kontrast ajanları gibi moleküler birimlerde kullanılmaktadır.
- Nano boyutlardaki malzemelerle üretilmiş hücre iskeleleri (scaffold) transferinde kullanılır.
- Nanofibril yapılar, tepkimeler sonucu bir araya gelip ince bir tabaka oluşturarak kas dokusunu taklit edecek katmanları oluşturmaktadır (Doku mühendisliği).
- Biyo algılayıcılar ilaç etkilerini test etmekte kullanılmaktadır.
- Nanoteknolojiyle dayanıklı hafif kemik yapılabilmektedir.
- Yapay DNA yapılmaktadır.
- Nanorobotlarla vücudun istenilen her bölgesine kimyasal maddeler gönderilmektedir.

Nanoteknolojinin biyomedikal bilimler ile etkileşiminin artmasıyla alternatif tıbbi uygulamalar gelişmiştir. Fakat ülkemizde birçok araştırma ve deney olmasına rağmen sağlık alanında çok az kullanılmaktadır. Bunun sebebi pahalı olması, karmaşık olması gibi etkenlerden dolayıdır. Ülkemiz için değerli alanlardan biri nanoteknoloji ve onunla ilişkili olan biyomedikal birimleri desteklenirse, yüksek katma değer yaratan çıktılar yaratma potansiyeline sahip olduğu görülecektir. Nanoteknolojinin sağlık uygulamalarında hayat kalitesini olumlu etkileyeceği ve maliyet azaltıcı bir etkisinin büyük olduğu aşikârdır. Bu yüzden gelecekte nanoteknolojinin sağlıkla olan ilişkisinin daha da fazla gelişeceği beklenmektedir.

KAYNAKÇA
- Kavaklı Ö., Coşkun H., Şentüre Ç., Nanoteknoloji ve sağlık, Turkiye Klinikleri J Surg Nurs-Special Topics, 2016; 2(1)
Yorumlar