Toplumumuzda birçok insanın beslenme terimi hakkındaki bilgileri sadece ‘‘yeme ve içme’’ terimlerini karşılıyor. Fakat beslenme kavramının tanımını bizler yapacak olursak eğer;
Beslenme, büyüme, gelişme, sağlıklı bir şekilde yaşamın sürdürülmesi ve sağlığın korunması için besin ve besin ögelerinin kullanılmasıdır. Yaşamı sürdürmek için gereksinim duyulan inorganik ve organik kimyasal maddeleri topluca belirten kavrama da besin denir. Beslenme canlıların temel gereksinimlerinin en başında yer alır. Beslenmeden yaşam olanaksızdır. Beslenme aynı zamanda besinlerin üretiminden hücrede kullanımına kadar geçen tüm evrelerde insan-besin ilişkisini inceleyen bir bilim dalı olarak gelişmiştir. Beslenme aynı zamanda tıp, genetik, fiziksel bilimler, sosyal bilimler, mikrobiyoloji, kimya, psikoloji, ziraat, farmakoloji gibi birçok alanla ilişkilidir.
Sağlığımızı korumak ve yaşam kalitesini artırmak için vücudumuzun gereksinimi olan besinleri bilinçli bir şekilde yeterli miktarda ve uygun zamanlarda almalıyız. Yani bizler birer birey olarak yeterli ve dengeli beslenmeye uygun zamanda uygun şartlarla beslenmeye özen göstermeliyiz.
Yeterli ve dengeli beslenme nedir?
Vücudun büyümesi, dokuların yenilenmesi ve çalışması için gerekli olan besin ögelerinin her birinin yeterli miktarlarda alınması ve vücutta uygun şekilde kullanılmasıdır. Yeterli ve dengeli beslenmeye uygun olacak şekilde günde üç ana öğün mutlaka tüketilmelidir. Özellikle kahvaltı öğünü atlanmamalıdır. Kahvaltı öğününün atlanması sağlıklı bir vücut ağırlığında kalmayı engeller. Tükettiğimiz besinlerdeki çeşitliliği artırmakta önemlidir.
Yeterli ve dengeli beslenen bir birey:
- Esnek ve hareketli bir vücuda,
- Sağlıklı görünüşe,
- Sağlam bir bedene,
- Bağışıklığı yüksek bir vücuda,
- İyi gelişmiş kemik ve kaslara,
- Canlı ve parlak saça ve göze sahiptir.
Yetersiz ve dengesiz beslenme nedir?
Besin ve besin ögeleri eğer yeterli miktarda alınamaz ve vücutta kullanılamaz ise hücre ve dokulara yeterli miktarda enerji ulaşamadığından yetersiz beslenme durumu gerçekleşir. Eğer doğru seçimler yapamaz ve doğru şekillerde pişirmeler yapılmazsa vücudumuz yeterli düzeyde bu besinleri kullanamayabilir. Bu durum ise dengesiz beslenmeyi ortaya çıkarır.
Yetersiz ve dengesiz beslenen bir birey:
- Hareketleri yavaş ve isteksiz,
- Sağlıksız bir görünüşe(aşırı zayıf veya aşırı şişman),
- Bağışıklığı düşük bir vücuda,
- Sık sık baş ağrısına,
- İştahsız, yorgun, halsiz bir durumda olurlar.
Son zamanlarda yapılan araştırmalara göre ise ülkemizde yeterli ve dengesiz beslenme oranı yeterli ve dengeli beslenme oranına göre daha fazladır. 2019 yılında ülkemiz obezite konusunda Avrupa ülkeleri arasında ilk sıralarda yer aldı. Bu da demek oluyor ki ülkemizdeki obezite oranı artmakta ve sağlıksız, daha fazla yorgun bir vücut oluşturmaktayız. Yetersiz ve dengesiz beslenmenin önüne geçebilmek için de topluma beslenme eğitimi verilmeli ve sağlıklı beslenme bilinci oluşturulmalıdır.
KAYNAKÇA
1-Baysal, A., Beslenme., Hacettepe Üniversitesi Yayınları, Hatipoğlu Kitabevi, Ankara, 2018
2-T.C. Sağlık Bakanlığı, TÜBER, Yayın No: 1031, Ankara, 2016
Yorumlar